فناوریهای واقعیت گسترشیافته (Extended Reality) چیز جدیدی نیستند، اما نحوه تعامل ما با آنها در چند سال اخیر بهسرعت تغییر کرده است. در حالی که کسبوکارها برای برتری در این فضا رقابت میکنند، چشمانداز این نوآوریها برای بسیاری گیجکننده و نامطمئن شده است. متاورس (Metaverse) چیست؟ ما را به کجا میبرد و چه فناوریهای کلیدی توسعه آن را هدایت میکنند؟
با درک فناوریهای متاورس، کسبوکارها میتوانند راههای جدیدی برای غنیسازی جامعهمان با اتصال واقعیت مجازی (Virtual Reality – VR) پیدا کنند که هم دنیای ما را بهبود دهد و هم اقتصاد دیجیتال را شکوفا نگه دارد.
خاستگاه متاورس (Origins of the Metaverse)
قبل از اینکه وارد جزئیات شویم، بیایید ببینیم درباره چه چیزی حرف میزنیم. اخیراً مفهوم متاورس با تغییر نام فیسبوک (Facebook) به متا (Meta) محبوب شده، اما داستان از اینجا شروع نمیشود. در واقع، این ماجرا به سال ۱۹۹۲ و رمان Snow Crash نوشته نیل استفنسون (Neal Stephenson) برمیگردد. این داستان جهانی از واقعیت مجازی را نشان میداد که توسط یک شرکت انحصاری اداره میشد و به دنبال کنترل زندگی کاربران بود.
شبکههای اجتماعی (Social Media) راهی عالی برای کسبوکارها بودهاند تا مشتریان جدید پیدا کنند، فروش را افزایش دهند و اعتماد و وفاداری مشتری را بسازند. اما تمرکز مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) بر متاورس میخواهد ما را به مرحله بعدی اینترنت ببرد که تحت سلطه واقعیت مجازی است. کاربران میتوانند در یک دنیای مجازی کار کنند، بازی کنند و با اینترنت به شکلی غوطهورتر از همیشه تعامل داشته باشند.
متاورس همان اینترنت است (The Metaverse Is the Internet)
اگرچه تغییر نام متا و تمرکز بر این فناوری ممکن است آیندهای دیستوپیایی را به ذهن بیاورد، این به این معنا نیست که واقعیت مجازی و مفهوم متاورس ذاتاً بد هستند. نحوه استفاده ما از این فناوری، پیامدهای اخلاقی آن را تعیین میکند.
تونی پاریسی (Tony Parisi) از Unity درباره قوانین مختلفی از متاورس صحبت میکند که به نظر میرسد متا و شرکتهای دیگر در رقابت برای تسلط بر این حوزه نادیده میگیرند. این قوانین میگویند که متاورس باید یک پروژه متنباز (Open-Source) باشد که برای همه ساخته شده و هیچکس نباید آن را کنترل کند. این همان روشی است که خود اینترنت کار میکند و به همین دلیل پاریسی اصرار دارد که متاورس همان اینترنت است.
چرا درک فناوریهای متاورس مهم است؟ (Why Understanding Metaverse Technologies Is So Important)
این نگرانیهای اخلاقی دقیقاً همان دلیلی است که صاحبان کسبوکارها باید فناوریهای پیشبرنده متاورس و تأثیرات احتمالی آنها بر کاربران، محیطزیست و جامعه را درک کنند. با شناخت این فناوریها، کسبوکارها میتوانند راههای سازندهای برای استفاده از اتصال واقعیت مجازی پیدا کنند که هم جامعه را غنیتر کند و هم اقتصاد دیجیتال را پویا نگه دارد.
علاوه بر این، درک این فناوریها مهم است چون با توسعه تکنیکهای پیشرفتهتر برای پروژههای متاورس، هزینه متوسط ۴۸,۰۰۰ دلاری طراحی اپلیکیشن در آمریکا بدون شک افزایش خواهد یافت. صاحبان کسبوکارها باید بدانند روی چه چیزی باید تمرکز کنند تا حرکت بعدیشان را برنامهریزی کنند.
کسبوکارها همچنین باید متوجه باشند که با تکامل چشمانداز متاورس، ماهیت محتوا هم تغییر خواهد کرد. ایجاد استراتژیهای بازاریابی محتوایی باکیفیت با در نظر گرفتن این محیطهای مجازی غوطهور، برای پیشرفت صنعت ضروری است.
فناوریهای واقعیت افزوده و واقعیت مجازی (AR/VR Technologies)
در هسته متاورس، تجربه غوطهور برای کاربران قرار دارد و این بدون واقعیت افزوده (Augmented Reality – AR) و واقعیت مجازی (VR) ممکن نیست. گاهی متاورس و VR بهجای هم استفاده میشوند، اما تفاوتهایی دارند. متاورس درباره تجربههای متصل VR است. یک بازی تکنفره در VR بخشی از متاورس نیست، اما یک جلسه مشترک در VR هست. در آینده، متاورس ممکن است فراتر از VR به فناوریهای futuristic بیشتری گسترش یابد.
فناوری اتاق پرو مجازی (Virtual Fitting Room) هم در حال رشد است تا تجربه تجارت الکترونیک (E-commerce) را بهبود دهد. با رفع موانع خرید آنلاین، خریداران میتوانند بدون ترک خانه بهترین گزینه را انتخاب کنند. در آینده، متاورس میتواند این فناوری را با غوطهور کردن شما در یک فروشگاه مجازی در VR ارتقا دهد.
با این حال، تجربه VR به تجهیزات گرانقیمتی مثل هدست واقعیت مجازی (VR Headset) نیاز دارد که برای اکثر مردم مقرونبهصرفه نیست. در این زمینه، واقعیت افزوده (AR) میتواند نیروی محرک اصلی توسعه متاورس باشد. طبق گزارش Statista، ۸۳.۹۶ درصد جمعیت جهان گوشی هوشمند دارند، یعنی دسترسی بالقوه به قابلیتهای AR.
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence – AI)
اگرچه واقعیت گسترشیافته در خط مقدم متاورس است، هوش مصنوعی (AI) فناوری مهمی است که در پشت صحنه جادو را رقم میزند. AI برای محاسبات دادهها و پیشبینیها بسیار مفید است، اما میتواند الگوریتمهایی را برای کارهایی مثل ساخت آواتار (Avatar)، پردازش زبان طبیعی (Natural Language Processing)، ترجمه و تولید جهان بهبود دهد. همچنین میتواند تعاملات در VR را با توجه به حسگرهایی که الگوهای بیوالکتریکی و عضلانی ما را اندازهگیری میکنند، بهتر کند. AI با خدماتی مثل تشخیص تصویر (Image Recognition) برای کاربران نابینا، تجربهها را فراگیرتر میکند.
مدلسازی سهبعدی (3D Modeling)
برای اینکه متاورس پلتفرمی واقعاً غوطهور باشد، به محیطهای سهبعدی نیاز دارد. صدها ابزار مدلسازی سهبعدی (3D Modeling) وجود دارند که برای کسبوکارهایی که به دنبال خلق محصول یا خدمتی مرتبط با متاورس یا VR هستند، اساسیاند. علاوه بر ساخت اشیا از صفر در برنامههایی مثل Blender، حالا میتوان با حسگرها اشیا را بهصورت سهبعدی بازسازی کرد. گاهی این کار با دستگاههای موبایلی مثل حسگر LiDAR آیفون ممکن است که اشیا را برای استفاده در محیطهای مجازی «دیجیتالی» میکند.
دیجیتالی کردن اشیا میتواند تأثیر مثبتی بر صنایع تولیدی داشته باشد. فناوری 3D میتواند شفافیت زنجیره تأمین را برای مصرفکنندگان بهبود دهد و نشان دهد محصول از کجا میآید و چگونه پردازش میشود.
اگرچه دیجیتالی کردن کامل بدن انسان برای محیط مجازی در VR هنوز محقق نشده، آواتارهای مجازی (Virtual Avatars) بهترین گزینه بعدی هستند. توانایی خلق، انیمیشنسازی و استفاده درست از یک آواتار سهبعدی در این مرحله از متاورس بسیار مهم است.
محاسبات لبه (Edge Computing)
محاسبات لبه (Edge Computing) که در فضاهای تجاری محبوب است، انتقال سریعتر دادهها با تأخیر کمتر را ممکن میکند که برای تجربههای غوطهور باکیفیت در فضاهای مجازی ضروری است.
وقتی میلیونها نفر در سراسر جهان تجربههای مجازی دارند، ابر (Cloud) بهتنهایی نمیتواند قدرت پردازش لازم را تأمین کند. در عوض، محاسبات توزیعشده (Distributed Computing) این پردازش را به هر کاربر نزدیکتر میکند و کل تجربه را روانتر میسازد.
فناوری 5G (5G)
متاورس درباره اتصال تجربههای مجازی است، اما شبکهسازی با VR میتواند حجم عظیمی از دادهها را مصرف کند. 5G، یکی از جدیدترین روندهای موبایلی، در سالهای اخیر بهبود یافته و قدرت لازم برای انتقال دادهها در لحظه را فراهم کرده است. مهمتر اینکه، 5G به مردم اجازه میدهد از هر کجا، نه فقط خانه، به تجربههای AR/VR متصل شوند.
با بازگشت به محاسبات لبه، پهنای باند بیشتر از طریق 5G یعنی رندر VR میتواند روی یک دستگاه لبه انجام شود و به هدست شما استریم شود. این میتواند اندازه هدستهای VR را در سالهای آینده کوچکتر و راحتتر کند.
جمعبندی (Wrapping Up)
اگرچه متاورس ریشه در انتقاد از کنترل شرکتها بر زندگی شخصی ما دارد، این به این معنا نیست که تجربههای مجازی متصل چیز بدی هستند. اگر این فناوریها را با اخلاق و مسئولیتپذیری در نظر بگیریم، میتوانیم راههایی برای کمک واقعی به مصرفکنندگان پیدا کنیم و در عین حال درآمد کسبوکارهایمان را افزایش دهیم. این فناوریها قرار نیست جایگزین دنیای واقعی شوند، بلکه دسترسی ما را در اینترنت گسترش میدهند تا تجربههایی را در جاهایی که قبلاً نمیتوانستیم، به اشتراک بگذاریم. تکامل متاورس به ما بستگی دارد، پس بیایید آیندهای را بسازیم که میخواهیم ببینیم.
منبع: iotforall