ترکیب اینترنت اشیاء (Internet of Things – IoT) با مراقبت‌های سلامت روان، افق‌های جدیدی را در مداخلات نوظهور برای سوءمصرف مواد باز کرده است. حسگرهای پوشیدنی و دستگاه‌های هوشمند در پایش سیگنال‌های فیزیولوژیکی افراد و ارائه به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای به مراقبان برای شروع تکنیک‌های کاهش آسیب (Harm Reduction) بسیار مفید بوده‌اند. داده‌های تولیدشده همچنین بینش‌های ارزشمندی درباره اثربخشی درمان‌ها ارائه می‌دهند و شکاف‌های احتمالی که بر سلامت بیمار تأثیر می‌گذارند را شناسایی می‌کنند.
بیایید برخی از جذاب‌ترین کاربردهای IoT در مقابله با اختلالات سوءمصرف مواد و نقش آن‌ها در افزایش ایمنی عمومی (Public Safety) را بررسی کنیم.
پایش الکل از راه دور (Remote Alcohol Monitoring)
دستگاه‌های مجهز به IoT نقش مهمی در نظارت بر مصرف الکل ایفا می‌کنند، که برای افراد پرخطر در حال بهبودی بسیار کاربردی است. این سیستم‌ها مصرف‌کنندگان مواد را در قبال هوشیاری‌شان مسئول نگه می‌دارند و در عین حال مراقبت حرفه‌ای هدفمندی را بر اساس فعالیت‌های مصرفی‌شان ارائه می‌دهند.
یکی از نمونه‌ها Soberlink است؛ یک دستگاه تنفس‌سنج پیشرفته با اتصال بی‌سیم، تشخیص چهره و گزارش‌دهی لحظه‌ای. وقتی استفاده می‌شود، این دستگاه سطح الکل خون را اندازه‌گیری کرده و داده‌ها را به مراقب اصلی بیمار ارسال می‌کند. این سیستم راهی بی‌دردسر برای نظارت و ثبت هوشیاری بیمار فراهم می‌کند و دید لحظه‌ای به سفر هوشیاری او می‌دهد.
راه‌حل‌های پایش الکل IoT همچنین در موارد پس از رانندگی تحت تأثیر (DUI) که دادگاه‌ها امتیازات رانندگی محدودی وضع کرده‌اند، مفید هستند. نمونه‌ای از این تکنولوژی SCRAM (Secure Continuous Remote Alcohol Monitoring) است. این دستبند مچ پایی، وجود الکل روی سطح پوست را تشخیص داده و اطلاعات را به افراد مرتبط ارسال می‌کند. طبق گزارشی به وزارت دادگستری، سیستم‌های SCRAM توسط بیش از 600 دادگاه و سازمان در سراسر آمریکا استفاده می‌شوند.
ردیابی عادت سیگار کشیدن (Smoking Habit Tracking)
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) تخمین می‌زند که 16 میلیون آمریکایی از بیماری‌های مرتبط با سیگار مانند مشکلات قلبی‌عروقی، سرطان و برونشیت مزمن رنج می‌برند.
چندین دستگاه IoT وجود دارند که به کاربران بینش لحظه‌ای درباره عادات سیگار کشیدن‌شان ارائه می‌دهند. برای مثال، Quitbit یک فندک هوشمند با صفحه LCD است که تعداد دفعات استفاده برای روشن کردن سیگار را می‌شمارد و داده‌ها را به گوشی ارسال می‌کند. با نظارت بر تعداد دفعات سیگار کشیدن، کاربران می‌توانند آگاهی بیشتری نسبت به عادات مضرشان پیدا کنند و انگیزه بیشتری برای ترک داشته باشند.
نمونه دیگر Cue است که یک ساعت هوشمند با هوش مصنوعی (AI) است. این دستگاه با ردیابی زمان سیگار کشیدن، به کاربران کمک می‌کند تا هوس‌های خود را بهتر مدیریت کنند. اپلیکیشن آن همچنین کاربران را تشویق می‌کند تا فاصله بین استراحت‌های سیگار را افزایش دهند و روی ترک تمرکز کنند، که می‌تواند به بهبود چشمگیر در روند بهبودی منجر شود.
شرطی‌سازی رفتاری خودکار (Self-Administered Behavioral Conditioning)
کارشناسان می‌گویند حدود 40 درصد زندگی انسان‌ها تحت تأثیر عادات خوب و بد است. مصرف‌کنندگان مواد می‌توانند از تکنولوژی‌های مبتنی بر IoT که رفتارها و عادات اعتیادی را از سیستم‌شان خارج می‌کنند، بهره ببرند.
دستگاه‌هایی مثل ساعت‌های هوشمند Pavlok 2 و 3 این نوع درمان تنفرزا (Aversion Therapy) را با مرتبط کردن رفتارهای منفی با شوک الکتریکی ممکن می‌کنند تا مغز را از آن عمل جدا کنند. هر موج ولتاژ ارتباط عصبی با اقدامات سوءمصرف مواد را تضعیف می‌کند و در نهایت ذهن ناخودآگاه کاربر را برای نفرت از فعالیت‌های مضر بازبرنامه‌ریزی می‌کند.
دستبند Keen2 نمونه دیگری از دستگاه‌های شرطی‌سازی رفتاری هوشمند است. این دستبند به اپلیکیشن موبایلی متصل می‌شود که حرکات خاص کاربر را ثبت کرده و به‌عنوان مبنایی برای مقایسه عادات بد احتمالی (مثل حرکت متناوب انگشتان به سمت لب‌ها که نشان‌دهنده سیگار کشیدن است) استفاده می‌کند. دستبند با ارسال لرزش ملایم، آگاهی کاربران را افزایش می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های مقابله سالم را اتخاذ کنند.
درمان با واقعیت مجازی (Virtual Reality – VR Therapy)
درمان واقعیت مجازی (VR Therapy) هم‌اکنون برای درمان اختلالات استرس پس از سانحه و فوبیاها استفاده می‌شود. با اتصال پیشرفته، این کاربرد می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از اختلالات سوءمصرف مواد نیز گسترش یابد و موانع فیزیکی بین کاربران و مراقبان را از بین ببرد.
برای مثال، فردی که در آستانه بازگشت به مصرف است، می‌تواند بدون نیاز به مراجعه حضوری به مطب درمانگر، سریعاً یک جلسه درمانی ترتیب دهد. کافی است عینک VR را بزند تا یک محیط امن و کنترل‌شده مجازی بازسازی شود و متخصص سلامت در لحظه مراقبت و تشویق لازم را ارائه دهد.
مدیریت خودکار دارو و پایبندی (Automated Drug Management and Compliance)
برخی درمان‌های سوءمصرف مواد نیازمند داروهایی برای مهار رفتارهای اعتیادی و افزایش نرخ پرهیز هستند. بدون این داروهای تجویزی، افراد ممکن است به اقدامات مضری روی بیاورند که به خودشان و اطرافیان‌شان آسیب بزند. تکنولوژی هوشمند و متصل می‌تواند مدیریت خودکار دارو و نظارت بر پایبندی را تسهیل کند و اطمینان دهد که فرد دارو را در دوز صحیح دریافت می‌کند.
ربات KL 108 یکی از این تکنولوژی‌هاست که با ادغام در سیستم‌های مدیریت داروخانه و تبادل داده‌های لحظه‌ای، پر کردن نسخه را خودکار می‌کند. این دستگاه فرآیند پر کردن نسخه را نظارت می‌کند و در فقط 30 ثانیه دارو را انتخاب، شمارش و برچسب‌گذاری می‌کند.
این نوآوری همچنین تله‌مدیسین (Telemedicine) را بهبود می‌بخشد و به بیماران اجازه می‌دهد از راه دور با پزشکان خود مشورت کنند. سپس پزشکان نسخه را مستقیماً به ربات ارسال می‌کنند تا دارو را آماده و برای تحویل برچسب‌گذاری کند.
تشخیص الکل در خودرو و کنترل سرعت (In-Vehicle Alcohol Detection and Speed Control)
رانندگی در حالت مستی تهدید بزرگی برای ایمنی شخصی و عمومی است و هر 45 دقیقه یک مرگ در آمریکا به همراه دارد. به‌عنوان راه‌حل، تصور کنید سیستمی مبتنی بر IoT که اگر تشخیص دهد راننده مست است، از حرکت خودرو جلوگیری کند. مطالعات متعددی درباره امکان‌پذیری چنین سیستم‌های هوشمندی انجام شده است.
یکی از روش‌های پیشنهادی از حسگرهای طیف‌سنجی نزدیک به مادون قرمز استفاده می‌کند که به‌طور خودکار بافت پوست راننده را برای حضور الکل بررسی می‌کند. اگر سیستم تشخیص دهد راننده مست است، خودرو را متوقف می‌کند و به خویشاوندان او هشدار می‌دهد.
مطالعه دیگری پردازنده آردوینو (Arduino) مجهز به IoT را پیشنهاد می‌کند که حسگر الکل را به فرمان خودرو متصل می‌کند. وقتی راننده نفس می‌کشد، حسگر غلظت الکل خون را پایش می‌کند و اگر از حد 0.5 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بیشتر شود، به افراد مرتبط اطلاع می‌دهد.
IoT نقشی کلیدی در کاهش آسیب در میان مصرف‌کنندگان مواد دارد
دستگاه‌های مبتنی بر IoT و هوش مصنوعی (AI) به‌سرعت به ابزاری اصلی در مقابله با رفتارهای اعتیادی و پیشگیری از فعالیت‌های بالقوه مضر تبدیل شده‌اند. با پیشرفت تکنولوژی اتصال‌پذیری و تبادل بی‌وقفه اطلاعات، این سیستم‌ها می‌توانند خدمات بهداشتی هدفمند را بهبود ببخشند و به مراقبان امکان مداخلات به‌موقع را بدهند.
البته، بیماران نقش حیاتی در این پیشرفت‌ها دارند، زیرا تنها آن‌ها قدرت تعهد به بهبودی و کنار گذاشتن عادات مخرب را دارند.
منبع: iotforall