متاورس چیست؟
رمان Ready Player One نوشته ارنست کلاین (Ernest Cline) تصویر جذابی از متاورس (Metaverse) ارائه میدهد؛ جهانی که در آن هر فرد میتواند تجربههای مجازی خلق کند و در آنها شرکت کند. در این داستان، جهانی در آینده نزدیک با بحران انرژی و گرمایش زمین دستوپنجه نرم میکند. در این شرایط، نسخه متاورس داستان که OASIS نام دارد، بازیهای مجازی، تجربهها و یک اقتصاد دیجیتال را فراهم میکند. بهنوعی، متاورس مثل یک جامعه مستقل و منحصربهفرد عمل میکند.
متیو بال (Matthew Ball)، سرمایهگذار برجسته، شش ویژگی اصلی برای تعریف متاورس مشخص کرده است:
- پایداری و همزمانی (Persistence/Synchrony)
- اقتصاد کاملاً فعال (Fully Functioning Economy)
- کاربران همزمان نامحدود (Unlimited Concurrent Users)
- قابلیت همکاری داراییها و اطلاعات دیجیتال (Interoperability)
- محتوای تولیدشده توسط کاربر (User-Generated Content)
- پوشش شبکههای خصوصی و عمومی و پلتفرمهای باز و بسته (Spanning Networks)
ما هنوز به چشمانداز کامل متاورس نزدیک نشدهایم، اما شرکتهایی مثل فیسبوک (Facebook)، یونیتی (Unity) و انویدیا (Nvidia) خود را بهعنوان پیشگامان ساخت متاورس معرفی کردهاند. در حال حاضر، بیشتر این شرکتها روی ارائه بازیها، گروهها یا تجربههایی مثل کنسرت و فیلم که توسط کاربران ساخته میشوند، تمرکز دارند و بیشتر به جنبه شبکهسازی اجتماعی (Social Networking) متاورس توجه میکنند.
اما فراتر از شبکهسازی اجتماعی، متاورس کاربردهای جالبی برای کسبوکارها دارد؛ از کار از راه دور (Remote Work) و تجارت الکترونیک (E-commerce) گرفته تا نرمافزارهای طراحی و تولید (Manufacturing).
تولید امروزی چگونه انجام میشود؟
تولید (Manufacturing) فرایندی پیچیده و شاید مهمترین بخش در مدیریت زنجیره تأمین (Supply Chain Management) باشد. استراتژیهای مختلف تولید در بازار امروز برای اهداف متفاوتی بهینهسازی شدهاند. این استراتژیها معمولاً هزینههای نیروی کار، کنترل موجودی، سفارشیسازی و سرعت تولید را در نظر میگیرند. بهطور کلی، سه استراتژی اصلی تولید عبارتند از:
- تولید برای انبار (Make-to-Stock): بر اساس پیشبینی تقاضا (با استفاده از سیگنالهایی مثل فصلها و اندازه بازار) بهینه میشود.
- تولید سفارشی (Make-to-Order): محصولات بهصورت سفارشی و بر اساس مشخصات خاص ساخته میشوند (معمولاً برای ماشینآلات سنگین).
- تولید برای مونتاژ (Make-to-Assemble): ترکیبی از دو استراتژی بالا که امکان سفارشیسازی برخی قطعات را بر اساس تقاضای مشتری فراهم میکند.
از نظر عملی، مشکلات اصلی این مدلها شامل زمانهای طولانی تحویل (Lead Times)، قراردادهای ثابت بلندمدت و نگرانیهای کنترل کیفیت از سوی تولیدکنندگان خاص است. علاوه بر این، طراحی تولید گاهی با ریسکهایی همراه است؛ اشتباهات کوچک در چیدمان کارخانه میتواند به محصولات معیوب و تأخیر در تولید منجر شود. این اشتباهات معمولاً میلیونها یا میلیاردها دلار هزینه برای کسبوکارها به همراه دارد و تأخیر در برنامهریزی باعث نارضایتی مشتریان میشود.
چگونه از متاورس برای تولید استفاده کنیم؟
رویکرد مبتنی بر متاورس در تولید شبیه کاری است که شاپیفای (Shopify) برای دموکراتیک کردن تجارت الکترونیک (E-commerce) و تسهیل ارتباط بین صاحبان کسبوکار و تأمینکنندگان انجام داد. در متاورس، سه گروه اصلی در فرایند تولید نقش دارند:
- شرکتها یا طراحان (Design Companies/Owners): افراد یا شرکتهایی که از نرمافزارهای شبیهسازی و مشابه CAD برای طراحی چیدمان کارخانهها و قطعات تولیدی استفاده میکنند.
- تولیدکنندگان و ارائهدهندگان لجستیک شخص ثالث (3rd Party Manufacturers and Logistics Providers): افراد یا شرکتهایی در اکوسیستم زنجیره تأمین که میتوانند مراکز تولید راهاندازی کنند و کالاها را با اصطکاک کمتر و زمان تحویل کوتاهتر تولید کنند.
- مشتریان (Customers): کاربرانی که زمان تحویل محصولات را مشاهده میکنند.
در نهایت، جنبههای کلیدی یک متاورس مبتنی بر خدمات، چشمانداز تولید را برای همه این گروهها تغییر میدهد. در ادامه برخی از نکات برجسته آورده شده است:
- طراحی سریع فرایند تولید: در چارچوب متاورس، میتوانید داراییها را بهراحتی در یک شبیهسازی مبتنی بر فیزیک جابهجا کنید و راههای افزایش کارایی یا ایمنی در تولید را بدون نیاز به آزمایشهای فیزیکی گسترده شناسایی کنید.
- افزایش تعداد طرحهای محصول: مثل هر فناوری جدیدی که دسترسی به تولید محتوا توسط کاربر را آسان میکند (شبیه به YouTube)، انتظار میرود محتوای بیشتری در حوزههای خاص و بخشهای تجاری ببینیم. در تولید، موانع ورود برای طراحی محصولات ارزان و ساده با اندازهگیریهای دقیقتر و نرمافزارهای پیشرفته مثل CAD بهطور قابلتوجهی کاهش مییابد.
- توسعه مشارکتی محصولات: متاورس فضایی مشترک برای تبادل ایدههاست. به همین دلیل، طراحی محصول، اشتراک آن با تولیدکنندگان در همان محیط و اصلاح بر اساس بازخوردها برای ذینفعان مختلف آسانتر است و چرخه عمر پروژهها را کوتاهتر میکند.
- کاهش ریسک در کنترل کیفیت: با طراحیهای دقیقتر مبتنی بر فیزیک، حاشیه خطا در تولید کمتر میشود. این برای کسبوکارها به معنای کاهش نرخ ریزش مشتریان و بازگشت محصولات معیوب است.
- شفافیت بیشتر برای مشتریان: مشتریان در متاورس با نمایش سهبعدی از نحوه ساخت، توزیع و فروش محصولات، دید بهتری به زنجیره تأمین خواهند داشت. این شفافیت به آنها اجازه میدهد زمان دقیق تحویل، تأخیرهای احتمالی و هزینههای حملونقل در لحظه را برای توزیعکنندگان مختلف ببینند.
استراتژی بلندمدت چیست؟
در بلندمدت، همافزایی بین عملیات دیجیتال بهبودیافته، رابطهای کاربری باکیفیتتر (GUIs)، زیرساخت سختافزاری بهتر و شبکههای ابری، به هر فرد امکان میدهد تا یک قطعه را طراحی کند، آن را در محیطی فراگیر با آواتارش آزمایش کند، با دیگران (از جمله تولیدکنندگان) همکاری کند و سیستمهایی برای ساخت سریع محصولات طراحی کند؛ همه اینها در حالی که هزینههای سربار و زمان تحویل را کاهش میدهد.
این شاید عالی به نظر برسد، اما در واقع، رسیدن به این هدف نهایی آسان است. سؤال اصلی این است که چگونه به آن نقطه برسیم؟
گامهای بعدی برای بهینهسازی فرایندهای تولید چیست؟
بهطور واقعبینانه، در کوتاهمدت (5 تا 10 سال آینده)، پنج حوزه اصلی باید بهبود یابند تا بتوان متاورس را در تولید به کار برد:
- مقیاسپذیری انبار داده (Data Warehousing): در حال حاضر، بیشتر کسبوکارهای تولیدی از سیستمهای قدیمی مثل SAP و شرکتهای مشابه SaaS برای مدیریت دادهها استفاده میکنند. برای پیشرفت، تولیدکنندگان و ارائهدهندگان لجستیک باید نرمافزارهای مدیریت موجودی خود را با ابزارهایی مثل FourKites یا project44 بهروزرسانی کنند. این ابزارها نهتنها دید بهتری فراهم میکنند، بلکه با الگوریتمهای حسگر تقاضا، پیشبینی موجودی را بهبود میدهند.
- بهبود موتورهای فیزیک در نرمافزارهای شبیهسازی: نرمافزارهای طراحی تأسیسات مثل Simio یا AnyLogic در شبیهسازی فیزیکی ابتدایی هستند و بیشتر روی شبیهسازیهای مونتکارلو مبتنی بر سیستمهای تصادفی تمرکز دارند که در واقعیت دقیق نیست. این ابزارها باید با ابزارهای مبتنی بر فیزیک مثل SolidWorks ترکیب شوند تا برای متاورس کاربردی شوند.
- استفاده از اصول شبکهسازی اجتماعی در خدمات تجاری: پلتفرمهای شبکهسازی اجتماعی بیشتر روی فضاهایی برای دوستان، حرفهایها و گیمرها تمرکز کردهاند. فضای زیادی برای بهرهبرداری از متاورس در خدمات مصرفکننده وجود دارد.
- بهبود زیرساخت ابری (Cloud Infrastructure): راهحلهای کمتأخیر که از تعداد زیادی کاربر همزمان پشتیبانی میکنند، برای ذخیره طراحی محصولات و فرایندها و همکاری ضروریاند. Nvidia Omniverse و Amazon Cloudfront نمونههایی از پیشرفتها در این حوزه هستند.
- کاربردهای جدید سختافزار مصرفکننده: دستگاههایی مثل هدستهای VR/AR شرکت Oculus هنوز راه درازی دارند تا ارزان و برای استفاده روزمره کسبوکارها مقرونبهصرفه شوند.
بسیاری از این حوزهها بهصورت موازی در حال توسعه هستند تا نحوه تفکر ما درباره زنجیرههای تأمین دیجیتال را تغییر دهند. این زمان هیجانانگیزی برای نوآوری در مدیریت عملیات است، با کاربردهایی از فناوریهایی مثل بلاکچین (Blockchain)، هوش مصنوعی (AI) و ابر (Cloud). در میان این فناوریها، متاورس هم جایگاهی برای تحول در سیستمهای تولید دارد.
منبع: iotforall